Các OEM Trung Quốc như BYD Auto và Geely, những công ty đã chuyển đổi sang NEV sớm, là những công ty đang có hiệu suất mạnh mẽ.
Theo phân tích dữ liệu bán buôn xe chở khách và xe thương mại do Hiệp hội các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc (CAAM), ngành công nghiệp ô tô của Trung Quốc đã đi ngược lại trong những tháng gần đây, với doanh số bán hàng toàn cầu của các nhà sản xuất ô tô của nước này giảm 5% so với cùng kỳ năm ngoái vào tháng 7 và tháng 8, và giảm 2% vào tháng 9. Điều này đang gia tăng áp lực, đặc biệt là đối với nhiều nhà sản xuất trong nước lâu đời và các liên doanh nước ngoài.
Tổng doanh số bán xe trong chín tháng đầu năm 2024 vẫn tăng hơn 2% lên 21,571 triệu chiếc so với 21,069 triệu chiếc cùng kỳ năm ngoái. Doanh số bán xe chở khách hạng nhẹ tăng 3% lên 18,679 triệu chiếc trong khi doanh số bán xe thương mại giảm 2% xuống còn 2,892 triệu chiếc.
Tổng khối lượng được hỗ trợ bởi mức tăng 27% trong xuất khẩu lên 4,312 triệu đơn vị, bao gồm mức tăng 12% trong các lô hàng xe năng lượng mới (NEV) – chủ yếu bao gồm BEV và xe plug-in hybrid (PHEV), lên 968.000 đơn vị. Mặt khác, doanh số bán hàng trong nước đã giảm 5% xuống còn 17,259 triệu đơn vị từ 18,183 triệu, bao gồm 7,392 triệu NEV.
Chính phủ Trung Quốc đã tăng cường các biện pháp kích thích thị trường vào đầu năm nay để ứng phó với tình trạng chi tiêu của người tiêu dùng đang chậm lại, làm chậm tốc độ tăng trưởng GDP xuống còn 4,7% so với cùng kỳ năm trước trong quý 2 từ mức 5,3% trong quý 1.
Vào cuối tháng 7, chính phủ Trung Quốc đã tăng gấp đôi khoản trợ cấp một lần 10.000 Nhân dân tệ (1.400 USD) được đưa ra vào tháng 4 lên 20.000 Nhân dân tệ cho những người mua đổi xe ICE cũ lấy xe điện mới đủ điều kiện.
Chính quyền có các chương trình kích thích riêng, trong khi ngân hàng trung ương tiếp tục khuyến khích các bên cho vay giảm yêu cầu trả trước đối với các khoản vay mua xe và giảm lãi suất.
Hiệu suất của từng nhà sản xuất xe đã có sự khác biệt đáng kể trong năm nay, với các công ty như BYD Auto và Geely đã chuyển sang NEV ngay từ đầu và đạt hiệu suất vượt trội. BYD, hiện đang tập trung hoàn toàn vào NEV, đã chứng kiến doanh số toàn cầu tăng 32% lên 2.747.875 xe YTD, bao gồm mức tăng 105% trong doanh số bán ra ở nước ngoài lên 297.881 xe.
Doanh số bán hàng trong chín tháng của tập đoàn Geely trên toàn cầu tăng 21% lên 2.319.664 xe, trong khi doanh số bán hàng của Great Wall Motor thấp hơn một chút ở mức 853.813 xe – được hỗ trợ bởi mức tăng 53% trong doanh số bán ra ở nước ngoài lên 324.244 xe và GAC Group báo cáo doanh số bán hàng giảm 26% xuống còn 1.335.050 xe.
Cạnh tranh đã tăng đáng kể ở tất cả các phân khúc thị trường trong năm qua, bao gồm cả BEV, với việc các đại lý giảm giá mạnh và các mẫu xe ngày càng rẻ hơn đang xuất hiện trên thị trường. Biên lợi nhuận và thu nhập đang chịu áp lực đáng kể, dẫn đến việc các nhà sản xuất đẩy mạnh mở rộng ra nước ngoài.
Một số tập đoàn nhà nước lớn hơn, bao gồm SAIC Motor Corporation và GAC Group, đã báo cáo doanh số bán hàng giảm mạnh trong năm nay. Mặc dù điều này một phần được giải thích là do một số liên doanh nước ngoài của họ hoạt động rất kém, nhưng hoạt động kinh doanh xe do họ sở hữu hoàn toàn cũng đang phải vật lộn để theo kịp quá trình chuyển đổi sang NEV.
Doanh số bán hàng toàn cầu của SAIC Motor có trụ sở tại Thượng Hải đã giảm 35% xuống còn 313.260 chiếc vào tháng 9 và giảm 22% xuống còn 2.649.333 chiếc tính đến thời điểm hiện tại, với doanh số bán hàng thấp hơn trên toàn tập đoàn mặc dù doanh số bán xe NEV tăng 15% lên 748.027 chiếc. Doanh số bán hàng ở nước ngoài giảm 12% xuống còn 739.207 chiếc. Lượng xe giao của SAIC-GM-Wuling giảm hơn 5% xuống còn 840.009 chiếc, trong khi SAIC Volkswagen giảm 7% xuống còn 772.091 chiếc và SAIC-GM báo cáo mức giảm 61% xuống còn 278.485 chiếc.
SAIC-VW và SAIC-GM đều bán được hơn hai triệu xe mỗi năm ở thời kỳ đỉnh cao chỉ cách đây 7-8 năm, gấp đôi khối lượng hiện tại. Liên doanh lớn khác của VW, FAW-VW, thậm chí còn tệ hơn trong năm nay với mức giảm ước tính là 17% cho đến nay. Tập đoàn GAC có trụ sở tại Quảng Châu, liên doanh với Honda và Toyota, đã báo cáo mức giảm 26% xuống còn 1.152.424 xe.
Các thương hiệu nước ngoài cũng chậm chuyển sang NEV và đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng của địa phương đối với các loại xe thông minh, kết nối. Các cuộc chiến thương mại leo thang giữa Trung Quốc và các đối tác thương mại lớn như Mỹ và Liên minh Châu Âu (EU) rõ ràng không giúp ích gì cho tình cảm của người dân địa phương đối với các thương hiệu nước ngoài. Những thương hiệu trong nước hiện chiếm hơn 63% tổng doanh số bán xe chở khách tại Trung Quốc, tăng từ mức chỉ 36% vào năm 2020.
Việc tái cấu trúc giữa các liên doanh nước ngoài đang diễn ra mạnh mẽ khi các nhà sản xuất đang phải đối mặt với tình trạng dư thừa công suất tăng nhanh, đặc biệt là trong hoạt động sản xuất xe ICE, trong bối cảnh thu nhập giảm mạnh.
SAIC-VW đang tìm cách đóng cửa nhà máy thứ hai chỉ sau hơn hai năm tại Nam Kinh, dự kiến sẽ đóng cửa thêm nhiều nhà máy nữa. Các nhà sản xuất Nhật Bản Honda và Nissan hiện đang trong quá trình cắt giảm công suất tại Trung Quốc, trong khi Mitsubishi đã rút hoàn toàn khỏi hoạt động sản xuất xe tại quốc gia này vào năm ngoái.
Hyundai, công ty vẫn chưa phục hồi sau hậu quả chính trị giữa Trung Quốc và Hàn Quốc vào năm 2016, đã đóng cửa một số nhà máy trong vài năm trở lại đây và nhiều khả năng sẽ đóng cửa thêm nhiều nhà máy nữa. Vào thời kỳ đỉnh cao, Hyundai Motor đã bán được hơn 1,6 triệu xe mỗi năm tại Trung Quốc. Doanh số của liên doanh Hyundai Bắc Kinh chính của công ty vào năm 2024 đã giảm 26% so với cùng kỳ năm trước.
Ford và GM cũng đang hoạt động ở một phần nhỏ công suất của họ tại Trung Quốc và có vẻ như chỉ là vấn đề thời gian trước khi tái cấu trúc đáng kể được công bố, trong khi liên doanh của Jeep tại Trung Quốc đã phá sản vào năm 2022.
Tesla là ngoại lệ với các lô hàng từ nhà máy Thượng Hải của công ty chỉ giảm 3% xuống còn 675.758 chiếc, trong khi doanh số bán lẻ của thương hiệu này tại Trung Quốc tăng 6% lên 460.200 chiếc. Tất cả những điều này diễn ra bất chấp sự cạnh tranh gia tăng từ các nhà sản xuất ô tô địa phương.
Các nhà sản xuất ô tô hàng đầu ở nước ngoài, đặc biệt là các công ty Đức như VW Group, Mercedes-Benz và BMW, đã tăng cường đầu tư vào các hoạt động R&D tại địa phương và đang củng cố quan hệ đối tác với các công ty công nghệ địa phương như Baidu, ByteDance và Tencent, khi họ tìm cách đáp ứng nhu cầu tại địa phương đối với các loại xe thông minh, kết nối và tự hành. VW gần đây đã mua lại cổ phần của XPeng và có kế hoạch ra mắt hai mẫu xe vào năm 2026 dựa trên nền tảng G9 BEV của đối tác.
Khi sự cạnh tranh từ các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc tiếp tục gia tăng ở cả Trung Quốc và nước ngoài, các nhà sản xuất ô tô toàn cầu ngày càng tìm cách sử dụng Trung Quốc làm cơ sở sản xuất chi phí thấp cho các mẫu xe thế hệ tiếp theo. Điều này không chỉ được thúc đẩy bởi nhu cầu ngày càng tinh vi của thị trường Trung Quốc mà còn đối với các thị trường toàn cầu bao gồm cả châu Âu, khi họ tìm cách tận dụng tối đa các công nghệ tiên tiến và chuỗi cung ứng chi phí thấp của quốc gia này.