Mỹ: Bị phạt hơn 100.000 USD vì đỗ ôtô đè lên bãi cỏ sân nhà

Bà Sandy Martinez, cư dân thị trấn Lantana (bang Florida, Mỹ), đã phải đối mặt với khoản tiền phạt lên tới hơn 100.000 USD chỉ vì một lỗi vi phạm tưởng chừng rất nhỏ: đỗ ôtô với hai bánh xe đè lên bãi cỏ trong sân nhà mình.

Tại Mỹ, nhiều thành phố và thị trấn áp dụng các quy định rất khắt khe liên quan đến “thẩm mỹ đô thị” (aesthetics) và “quy hoạch, phân vùng” (zoning). Chính quyền địa phương cho rằng những quy định này nhằm giữ gìn cảnh quan chung, bảo vệ giá trị bất động sản và đảm bảo khả năng thoát nước, bởi việc đỗ xe trên cỏ có thể làm nén đất, ảnh hưởng đến việc thấm nước mưa.

Trong trường hợp của bà Sandy Martinez, gia đình bà có 4 người trưởng thành, làm việc ở 4 địa điểm khác nhau với thời gian không trùng nhau, nên sở hữu 4 chiếc ôtô. Tuy nhiên, gara và lối dẫn vào nhà không đủ chỗ đậu cùng lúc.

Do đó, khi đỗ xe, thỉnh thoảng một chiếc ôtô bị chệch hai bánh lên phần cỏ của sân trước. Chính quyền thị trấn Lantana xác định đây là hành vi “đỗ xe trên bề mặt không được phê duyệt”, vi phạm quy định về cảnh quan đô thị. Mỗi ngày vi phạm chưa được khắc phục sẽ bị phạt hành chính 250 USD.

Quy định này được căn cứ theo Luật Quy hoạch và Sử dụng đất (Zoning) của thị trấn Lantana, trong đó nêu rõ:
“Cấm đỗ xe tại sân trước hoặc sân bên, ngoại trừ trên các bề mặt đã được lát gạch, bê tông hoặc bề mặt được phê duyệt. Việc đỗ xe trên phần sân không được phép bị nghiêm cấm trong mọi khu dân cư, trừ các vị trí đã được phê duyệt”.

Sau lần bị phạt đầu tiên, bà Sandy Martinez cho biết đã liên hệ với thanh tra xây dựng để xác nhận việc khắc phục vi phạm. Tuy nhiên, quy trình hành chính phức tạp khiến việc xác nhận bị trì hoãn. Bà cũng thừa nhận rằng có thời điểm không theo dõi sát phản hồi từ chính quyền, do quá bận rộn với công việc.

Trong khi đó, tiền phạt vẫn tiếp tục được tính liên tục suốt 407 ngày, nâng tổng số tiền lên tới 101.750 USD (tương đương khoảng 2,7 tỷ đồng), vượt quá tổng thu nhập hằng năm của bà.

Chưa dừng lại ở đó, chính quyền thị trấn còn phạt thêm 65.000 USD đối với bà Sandy vì hai vi phạm cảnh quan khác, bao gồm các vết nứt trên sân và một hàng rào bị đổ sau bão nhưng chưa được sửa chữa.

Khởi kiện vì mức phạt “vô tàn bạo”

Trước mức phạt khổng lồ, năm 2024, bà Sandy Martinez đã nộp đơn khởi kiện chính quyền thị trấn Lantana, cho rằng mức xử phạt là “cao một cách vô tàn bạo” và vi hiến.

Luật sư đại diện cho bà lập luận rằng:
“Mức phạt lên tới sáu con số chỉ vì đỗ xe trên chính mảnh đất của mình là quá sốc. Việc áp dụng tiền phạt quá cao là điều bị cấm trong Hiến pháp bang Florida, nhằm bảo vệ người dân khỏi việc bị xử phạt đến mức khánh kiệt vì những vi phạm nhỏ nhặt”.

Theo Hiến pháp bang Florida, “không được áp dụng các khoản tiền phạt quá mức, cũng như các hình phạt tàn bạo hoặc bất thường”. Phía nguyên đơn cho rằng việc phạt hơn 100.000 USD cho hành vi đỗ xe trên cỏ là hoàn toàn không tương xứng với mức độ vi phạm, đồng thời xâm phạm quyền hiến định của công dân.

Ở chiều ngược lại, phía thị trấn Lantana viện dẫn đạo luật của bang Florida, trong đó cho phép các cơ quan có thẩm quyền áp mức phạt tối đa 250 USD mỗi ngày cho lần vi phạm đầu tiên, và 500 USD mỗi ngày cho các lần tái phạm.

Tòa án bác đơn, giữ nguyên án phạt

Hồi tháng 4/2024, tòa sơ thẩm phán quyết rằng mức phạt mà bà Sandy Martinez phải chịu không vi phạm Hiến pháp bang Florida, dù số tiền là rất lớn so với hành vi vi phạm. Bà Sandy sau đó đã nộp đơn kháng cáo.

Tuy nhiên, vào ngày 24/12, ngay trước thềm Giáng sinh, Tòa Tối cao bang Florida đã từ chối thụ lý vụ kiện, đồng nghĩa với việc phán quyết của tòa cấp dưới được giữ nguyên.

Tòa phúc thẩm cho rằng thị trấn Lantana có quyền thu phạt, bởi bà Sandy không khiếu nại các khoản tiền phạt đúng thời hạn theo quy trình hành chính. Trước đó, bà giải thích việc chậm trễ là do quên theo dõi phản hồi từ nhà chức trách vì quá bận rộn với công việc.

Dù vậy, bà Sandy Martinez vẫn bày tỏ sự không hài lòng với phán quyết cuối cùng, cho rằng:
“Các thành phố không nên được phép hủy hoại cuộc sống của người dân chỉ vì những vi phạm nhỏ nhặt”.